Notatka
ze spotkania odbytego w dniu 18.06.2025 roku
w Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu poświęconego
omówieniu ekspozycji w Muzeum pamiątek otrzymanych z kop. Krupiński
dotyczących działalności Profesora Bolesława Krupińskiego
W spotkaniu udział wzięli:
1.Mgr Bartłomiej Szewczyk – dyrektor Muzeum Górnictwa Węglowego
2. Mgr inż. Włodzimierz Regulski
3. Mgr inż. Jerzy Mańka – Stowarzyszenie Bractwo Gwarków
4. Mgr Piotr Budzisz – Ośrodek Digitalizacji w Muzeum Górnictwa Węglowego
5. Mgr Łukasz Zawada – Koordynator Zespołu ds. Digitalizacji w Muzeum Górnictwa
6. Mgr Andrzej Lisowski – syn Prof. Andrzeja Lisowskiego
7. Dr inż. Eugeniusz Pawełczyk – emeryt b. pracownik GIG
8. Dr. Inż. Antoni Madejski – emeryt b. pracownik GIG
9. Dr inż. Jerzy Syrkiewicz – emeryt b. pracownik GIG
Przedmiotem spotkania było omówienie ekspozycji w jednym z pomieszczeń Muzeum pamiątek po Profesorze Bolesławie Krupińskim przekazanych z KWK Krupiński. Przyjęto, że po dokonaniu inwentaryzacji otrzymanych eksponatów zbiorów pamiątek dot. działalności Profesora Bolesława Krupińskiego, opracowana zostanie propozycja wybranego zestawu pamiątek przeznaczonych do ich prezentacji. Uznano, aby prezentacja tych pamiątek była dokonana wg przekrojów działalności Profesora tj. m.in. działalności zawodowej, działalności naukowej oraz publikacji naukowych, działalności w Komitecie Węglowym Komisji Gospodarczej ONZ oraz organizacji Światowych Kongresów Górniczych.
Uzgodniono, że kolejne spotkanie odbędzie się po dokonaniu przez pracowników Muzeum inwentaryzacji przekazanych z kopalni Krupiński zbiorów pamiątek po Prof. Bolesławie Krupińskim.
Proces digitalizacji dziedzictwa kopalń śląskich to komplementarna metoda historiograficzna, opierająca się na najlepszych dostępnych narzędziach.
Sam proces rozpoczyna się od nawiązania kontaktu ze spółką, np. SRK, Węglokoks Kraj, PGG, i zawarcia porozumienia na poziomie pojedynczej kopalni. Przykładowo, dzięki porozumieniu z SRK, po ich corocznym procesie brakowania dokumentacji przejmujemy materiały, które nie zostały objęte ochroną Archiwum Państwowego. Podobnie postępujemy w przypadku różnych OUG. Dzięki pojedynczym przejęciom, takim jak wykup dokumentacji Głównego Biura Studiów i Projektów Górniczych czy prywatnych kolekcji, wprowadzamy nowe dokumenty do cyfrowego obiegu.
W kolejnym etapie dokumenty są zabezpieczane, odkażane, naprawiane i skanowane za pomocą wydajnych skanerów wielkoformatowych (Rowe), książkowych (I2S) oraz – w trudniejszych przypadkach – wysokiej klasy aparatów fotograficznych. Uzyskane w ten sposób obrazy, po podstawowej obróbce, tworzą plik PDF, który następnie poddawany jest rozpoznawaniu tekstu (OCR) za pomocą specjalistycznego oprogramowania. Dzięki temu możliwe jest przeszukiwanie archiwum na podstawie treści dokumentów.
Następnie dokumenty są kompresowane i ręcznie opisywane w bazie danych (autor, rok, zakłady, których dotyczy dokument itd.) w systemie dLibra. System ten, stworzony przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe, umożliwia łatwą integrację z innymi wdrożeniami (np. na Politechnice Śląskiej czy w Bibliotece Śląskiej), co pozwala na przeszukiwanie rekordów różnych instytucji.
Na potrzeby publikacji tworzonych w ramach Muzeum wykorzystujemy narzędzie AI, które analizuje wszystkie dokumenty wprowadzone do systemu, szuka między nimi powiązań i sugeruje bibliografię do opracowania przez naszych historyków. W przyszłości planujemy udostępnić to narzędzie także zewnętrznym badaczom.
Digitalizacja przestrzenna rozpoczyna się od przelotu autonomicznym dronem nad zakładem. Rejestrując wysokiej rozdzielczości obrazy z różnych kątów, odtwarzamy powierzchnię obiektu na serwerze w naszym studiu. PRZYKŁAD
Metoda ta nie jest idealna – może dochodzić do przesunięć pomiarów nawet o kilkanaście centymetrów. Dlatego w celu wykonania dokładnych pomiarów wykorzystujemy sprzęt laserowy oraz technologię LiDAR, generując chmury punktów (gęste zbiory współrzędnych x, y, z). Tego typu dane mają dokładność od centymetra do ułamków milimetra, co pozwala nam tworzyć możliwie najbardziej wiarygodne zapisy historyczne. PRZYKŁAD
Dane zbieramy w sposób umożliwiający ich wykorzystanie przez jak najszersze grono odbiorców – od geologów, przez deweloperów budowlanych, aż po twórców filmów fabularnych.
W pracowni foto/video/audio rejestrujemy w jak najwyższej jakości zarówno obraz fotograficzny i wideo z likwidacji budynków, jak i wszelkie elementy dziedzictwa niematerialnego – np. rozmowy z pracownikami zakładów. PRZYKŁAD
Dodatkowo staramy się dokumentować pracę konkretnych maszyn (zarówno w formacie audio, jak i wideo) oraz organizację pracy w zakładach. Proces ten bywa utrudniony ze względu na nowe regulacje dotyczące infrastruktury krytycznej, jednak dzięki bliskiej współpracy z zakładami oraz zachowaniu poufności wciąż jesteśmy w stanie rejestrować historię dla przyszłych pokoleń.
Pracownia uczestniczy w różnych projektach twórczych, takich jak stworzenie portalu internetowego poświęconego historii śląskiego górnictwa, produkcja materiałów dla branży kreatywnej czy organizacja wydarzeń kulturalnych łączących tradycję i technologię.
Pozostaję do dyspozycji w przypadku dalszych pytań
Z wyrazami szacunku,
Piotr Budzisz | Kierownik ODG
Ośrodek Dokumentacji Górnictwa
tel. +48 32 630 30 91 wewnętrzny: 4052
Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu
41-800 Zabrze, ul. Georgiusa Agricoli 2