Konstanty Wolny

Stowarzyszenie „Pokolenie” oraz Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu wydało publikację autorstwa Łukasza Kobieli „Konstanty Wolny – Polak, Ślązak, patriota” poświęconą jednej z najwybitniejszych postaci w dziejach Górnego Śląska.

Książka prezentuje postać marszałka Sejmu Śląskiego Konstantego i wpisuje się także w spektrum obchodów rocznicy III Powstania Śląskiego oraz  włączenia części Górnego Śląska do Rzeczpospolitej Polskiej.
 
Konstanty Wolny urodził się dnia 5 kwietnia 1887 roku w Bujakowie. Po ukończeniu szkoły powszechnej w 1889 roku rozpoczął naukę w Gimnazjum w Katowicach. Poznał tutaj Wojciecha Korfantego i wraz z nim założył tajne kółko gimnazjalistów polskich. Po zdaniu matury w 1898 roku K. Wolny wyjechał do Wrocławia, gdzie studiował prawo na tamtejszym Uniwersytecie. Podczas studiów należał do tajnego Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Studia ukończył w grudniu 1901 roku i w kilka miesięcy później rozpoczął praktykę asesora i referendarza przy sądach w Trzebnicy, Świdnicy, Zgorzelcu i Wrocławiu. Po zdaniu egzaminu państwowego w 1907 roku rozpoczął w Gliwicach samodzielną praktykę adwokacką. K. Wolny był w Gliwicach pierwszym polskim adwokatem. Szybko też włączył się w nurt polskiej działalności narodowej na terenie miasta. Korzystając z immunitetu adwokackiego założył w Gliwicach Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, którego był prezesem, współtworzył Bank Ludowy, pełnił funkcję prezesa Okręgowego Związku Śląskich Kół Śpiewaczych. Wraz z Wojciechem Korfantym wszedł jako przedstawiciel Górnego Śląska do Rady Towarzystwa Demokratyczno-Narodowego. W latach 1911-1915 był radnym miejskim w Gliwicach. Krótko przed wybuchem I wojny światowej tak jak wielu polskich działaczy K. Wolnego aresztowano i osadzono w twierdzy w Nysie. Po interwencji posłów polskich w Berlinie został jednak zwolniony. Pod koniec wojny zwerbowano go do wojska, gdzie służył jako szeregowy. Po zakończeniu wojny osiedlił się wraz z rodziną w Bytomiu i od razu powrócił do działalności narodowej, wchodząc w skład Powiatowej Rady Ludowej. Kiedy w 1919 roku utworzono w Bytomiu Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej dla Górnego Śląska, stojący na jego czele Kazimierz Czapla, mianował K. Wolnego swoim zastępcą. Po rozwiązaniu Podkomisariatu przez Niemców musiał przenieść się do Sosnowca, gdzie po zakończeniu I powstania śląskiego wszedł w skład Komitetu Głównego Niesienia Pomocy Ślązakom. Organ ten, miał zapewnić za pomocą środków materialnych, które napływały z całej Polski godziwą egzystencję powstańcom. Po powrocie do Bytomia K. Wolny współpracował przy organizacji Polskiego Komisariatu Plebiscytowego, na czele którego stanął Wojciech Korfanty, a K. Wolny został jego zastępcą. W maju 1920 roku objął kierownictwo powstałej przy Polskim Komisariacie Plebiscytowym Komisji Samorządowej. Jej celem było opracowanie statutu organicznego dla przyszłego województwa śląskiego. W grudniu 1921 roku brał udział w pracach komisji przygotowującej w Genewie polsko-niemiecką konwencję dotyczącą współistnienia obu narodowości na Górnym Śląsku. W czerwcu 1922 roku K. Wolny wszedł w skład Tymczasowej Rady Wojewódzkiej, która miała pełnić władzę ustawodawczą na przejętym przez Polskę obszarze Górnego Śląska. W tym samym czasie przeniósł się z rodziną do Katowic. Podczas wyborów do Sejmu Śląskiego I kadencji K. Wolny został wybrany na posła z listy Chrześcijańskiego Zjednoczenia Ludowego. Po uroczystym otwarciu obrad Sejmu Śląskiego w październiku 1922 roku Konstanty Wolny został wybrany na marszałka i urząd ten sprawował przez trzy kadencje do 1935 roku. Głęboko zaangażował się w pracę Sejmu, wnosząc wiele uwag do przedstawianych przez posłów projektów ustaw. Podejmował również wiele inicjatyw dotyczących działalności samego Sejmu. Przyczynił się m.in. do powstania biblioteki sejmowej, zajmował się mecenatem artystycznym, świadectwem tego są wystawy malarstwa Kossaków i Styków, które za jego przyczyną odbyły się w sejmowych salach. W wyborach do IV kadencji Sejmu Śląskiego nie startował. Po wybuchu II wojny światowej wyjechał na wschód i osiedlił się we Lwowie, gdzie założył Komitet Uchodźców Śląskich. Zmarł 9 listopada 1940 roku we Lwowie. W 2015 roku w ramach obchodzonych uroczystości związanych z Rokiem Marszałka Konstantego Wolnego w Województwie Śląskim sprowadzono Jego prochy i zgodnie z ceremoniałem wojskowym pochowano w Katowicach na cmentarzu przy ulicy Francuskiej.